Terug naar overzicht

27 februari 2025

Terugblik: Inspiratiesessie Bereiken ondervertegenwoordigde doelgroepen

Op 20 februari 2025 organiseerde GGD Haaglanden een inspiratiesessie, met als doel het delen van lessen en drempels bij het bereiken van ondervertegenwoordigde doelgroepen. Hierbij waren onderzoekers van GGD Hollands Midden en de G4-GGD’en aanwezig. We weten uit ervaring dat een van de grootste bronnen van gezondheidsdata (Gezondheidsmonitors) in Nederland veel belangrijke informatie ophaalt, maar er niet altijd in slaagt om alle doelgroepen te bereiken. Denk bijvoorbeeld aan mensen die minder digitale of taalvaardigheden hebben, of mensen die meer wantrouwen ervaren richting (overheids)instanties. Deze groepen zullen minder snel vragenlijsten over hun gezondheid invullen. De data waar gezondheidsbeleid op gemaakt wordt, kan hierdoor belangrijke informatie vanuit ondervertegenwoordigde doelgroepen missen. Om die reden is het belangrijk dat GGD’en andere methoden uitproberen om toch informatie over de gezondheid van deze inwoners op te halen.

Het gaat er om dat je kijkt wat de mensen je willen vertellen, niet per se wat je wilt weten.

Inspirerende voorbeelden

Het was een inspirerende en leerzame bijeenkomst, waarbij elke GGD een voorbeeld presenteerde van een onderzoek waarin ze een ondervertegenwoordigde doelgroep hebben betrokken.

• GGD Haaglanden vertelde over focusgroepen met Turkse moeders, waarin thema’s zoals eetgewoontes, opvoeding en belemmeringen voor een gezonde leefstijl werden besproken. Het vinden van overeenkomsten met de doelgroep was hierin een succesfactor.
• GGD Hollands Midden vertelde over de Monitor Maatschappelijke Zorg waarin zij groepen in beeld brengen die tussen wal en schip (dreigen te) vallen. Daarbij hadden zij ook het pleidooi om krachten vanuit verschillende disciplines en ervaringskennis te bundelen om de systeemwereld te verbeteren.
• GGD Amsterdam Amstelland vertelde over een onderzoek naar de voedselomgeving van gezinnen met een laag inkomen uit achterstandswijken in Amsterdam en Den Haag. Hierbij maakte zij gebruik van interviews, foto-opdrachten, wandelingen en het maken van een plattegrond.
• Gemeente Utrecht vertelde over Meetellen in Utrecht een participatief onderzoekspanel, waarbij er onderzoek gedaan wordt voor en door inwoners in een kwetsbare positie (bijv. dak- of thuisloos, gezondheidsproblemen, mentale/psychische problemen, eenzaamheid).
• GGD Rotterdam Rijnmond vertelde over hun inzet om extra inwoners te includeren bij de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen door mensen aan de deur te motiveren, wat helaas weinig opleverde.
• Academische werkplaats Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) deed de oproep om meer draagvlak en urgentie te creëren om ons in te zetten voor ondervertegenwoordigde doelgroepen. Zolang de groepen niet in beeld zijn, zijn er ook weinig middelen voor.

Belangrijke lessen

Een belangrijke bevinding was dat het veel tijd en middelen kost om ondervertegenwoordigde doelgroepen te bereiken. Toch is het vaak de moeite waard is. Zonder extra inspanning hebben we namelijk geen goed beeld van de gezondheid van onze inwoners. Het is belangrijk om hier ook open en transparant over te zijn richting onze gemeenten. Daarnaast moeten onderzoekers flexibel zijn en onderzoeksmethoden gebruiken die goed aansluiten bij de doelgroep in plaats van vast blijven houden aan de manier waarop zij normaalgesproken onderzoek doen. De laatste les was om niet enkel vast te houden aan wat wij als onderzoekers willen halen, maar meer meegaan in wat de inwoners aan ons willen vertellen.