Actief in het groene hart van Boskoop Noord

Uit wetenschappelijk en praktijkgericht onderzoek weten we dat groen in de omgeving bijdraagt aan fysieke en mentale gezondheid. In Boskoop Noord is nog veel verbeterpotentieel voor groen. Het oppervlakte groen is er slechts 10-20% en fors lager dan het landelijk gemiddelde (46,8%). Verstening maakt Boskoop Noord kwetsbaar voor de gevolgen van extreme regenbuien, droogte en hoge temperaturen.

Naast groen stimuleert een beweegvriendelijke leefomgeving de bewoners om te gaan bewegen, en verbetert daarmee hun fysieke conditie en motorische vaardigheden. Voorbeelden zijn buurtgroen, een trapveldje, beweegplein of groene routes. Bovendien bevordert een beweegvriendelijke leefomgeving de mentale gezondheid en het welzijn van bewoners en helpt het om chronische aandoeningen, waaronder obesitas, te voorkomen.

Doel van dit project is de leefomgeving in Boskoop Noord groener, aantrekkelijker en beweegvriendelijker te maken voor bewoners om te bewegen, te spelen en te sporten. Dit willen wij bereiken door gebruik te maken van de meest recente methoden en praktijkkennis.

Doelstellingen

We hebben vier subdoelstellingen geformuleerd:

  1. Overzicht creëren van de beweegmogelijkheden in Boskoop Noord aan de hand van de wijkscan. Inzicht krijgen of inwoners de fysieke leefomgeving aantrekkelijk, groen en inclusief vinden om te gaan en blijven bewegen.
  2. Samen met bewoners en professionals een plan maken voor (kleinschalige) groene en beweegvriendelijke interventies in Boskoop Noord. Dit met behulp van Community Based Participatory Action Research (CBPAR) en toolkit Positieve Gezondheid op de Tekentafel. Samen de keuze voor interventies maken tijdens buurtbijeenkomsten onder begeleiding van de procesbegeleider.
  3. Inzicht in facilitators, dilemma’s en barrières in de domeinoverstijgende samenwerking met bewoners en professionals, in de besluitvorming over welke interventies uitgevoerd gaan worden. En in hoe die getackeld kunnen worden.
  4. Uitvoeren van (kleinschalige) groene en beweegvriendelijke interventies.

De geleerde lessen, met aandacht voor gezondheid in de leefomgeving in een dorpse setting, kunnen een inspiratiebron zijn voor andere kleinere gemeenten.

Aanpak

In ons plan van aanpak onderscheiden we verschillende stappen die deels parallel aan elkaar verlopen.

Stap 1. Voorbereiding: coördinatie & engagement

De eerste stap in het project is het neerzetten van een krachtig kernteam waarbij gelijkwaardigheid ten grondslag van de samenwerking ligt. Participatie van betrokken bewoners en stakeholders is van groot belang voor het doen slagen van het project.

De procesbegeleider zal de transitiemethodieken van het Amsterdam Transition Institute (ATI) toepassen en deze verrijken met haar ervaringen uit de praktijk. De sociale kant van transities gaat om het beïnvloeden van de interacties tussen mensen. De procesbegeleider zal het kernteam en (later) betrokken stakeholders hierbij verschillende technieken aanreiken: systeemdenken, transformationeel leren en innoveren met Theory U, en creatieve denktechnieken.

Stap 2. Onderzoek

We brengen de beweegvriendelijkheid van de fysieke leefomgeving in kaart met een door het lectoraat Eigen Regie bij Fysiotherapie en Beweegzorg van de Hogeschool Leiden ontwikkelde protocol voor een wijkschouw. Deze methode kijkt naar de kwaliteit van de fysieke leefomgeving en naar inclusiviteit voor ouderen en mensen met een beperking.

Het onderzoek omvat een deskresearch (over karakteristieken van de wijk), een wijkscan (kwantitatieve en kwalitatieve observaties binnen de wijk) en straatinterviews op verschillende plekken in de dorpskern van Boskoop Noord en interviews met belangrijke stakeholders zoals de wijkmanager, een buurtsportcoach, een fysiotherapeut uit de wijk en de bewonersvereniging. Voor dit project worden 2 groepjes van 4 studenten getraind voor het uitvoeren van de wijkscan en (straat)interviews.

Stap 3. Keuze en ontwikkeling van interventies

Om samen met bewoners en professionals een plan te maken voor (kleinschalige) groene en beweegvriendelijke interventies in Boskoop Noord maken we gebruik van Community Based Participatory Action Research en Positieve Gezondheid op de Tekentafel. De keuze voor interventies wordt in gezamenlijkheid genomen tijdens buurtbijeenkomsten onder begeleiding van de procesbegeleider.

Stap 4. Uitvoering van de interventies

De gemeente Alphen aan den Rijn is verantwoordelijk voor de uitvoering van de interventies. De gemeente heeft veel hulptroepen want de hele gemeenschap van Boskoop heeft baat bij een groener en beweegvriendelijkere leefomgeving. Boskoop kent een zeer rijk verenigingsleven met de grootste scouting en carnavalsvereniging van Nederland. Samen met verenigingsleven, bewoners(organisaties), winkeliersvereniging, dorpsoverleg, maatschappelijke organisaties en boomkwekerijen bouwen we aan een krachtige beweging om Boskoop gezond te maken.

Participanten

Dit project is een samenwerking tussen bewoners in Boskoop Noord, GGD HM, gemeente Alphen aan den Rijn, Hogeschool Leiden, Universiteit Leiden FSW, provincie Zuid-Holland en awpg Lumens, ondersteund door procesbegeleider Nynke Visser.

Projectgroep

  • GGD Hollands Midden: Birthe Jongeneel–Grimen (hoofdaanvrager en projectleider, Désirée Stolker
  • Gemeente Alphen aan den Rijn: Ron Kervezee,Therèse Jacobs
  • Hogeschool Leiden: Petra Siemonsma, Freek Lötters
  • Faculteit Sociale Wetenschappen UL: David Buisonjé
  • Provincie Zuid-Holland: Jos Brouwer, Evert-Jan van den Akker
  • awpg Lumens: Addi van Bergen
  • Innivity: Nynke Visser

Het project ontvangt subsidie van ZonMw, programma Gezonde Leefomgeving Integrale Aanpak, call Toepassen van kennis over een gezonde leefomgeving.

Samenvatting

Uit onderzoek weten we dat een groene en beweegvriendelijke leefomgeving bijdraagt aan gezondheid door het bevorderen van fysieke activiteit, leefbaarheid en verkoeling. De centrale vraag in dit project is: Wat zijn beweegmogelijkheden in Boskoop Noord en is de fysieke leefomgeving groen en aantrekkelijk om te gaan en blijven bewegen? Samen met bewoners en professionals kijken we wat de behoeften zijn voor vergroening en een beweegvriendelijke leefomgeving. Met deze inzichten ontwikkelen we samen met bewoners groene en beweegvriendelijke interventies en implementeren deze ook.

We maken gebruik van het Protocol van Beweegvriendelijk Leefomgeving en Positieve Gezondheid op de Tekentafel. Zo leren we wat er nodig is om samenwerking tussen verschillende domeinen tot stand te brengen en komen we tot een gezondere leefomgeving. Dit project wordt uitgevoerd door GGD Hollands Midden, gemeente Alphen aan den Rijn, Hogeschool Leiden, Universiteit Leiden Faculteit Sociale Wetenschappen, awpg Lumens en provincie Zuid-Holland.

© 2024 awpg Lumens. Alle rechten voorbehouden / Disclaimer / Privacy / Realisatie: Lemon